Koku bazı canlılar için olmazsa olmaz bir duyu olmakla birlikte insanlar içinde oldukça önemlidir. Tat alma duyusu ile ilişkili olan koku duyusu havadaki koku hücrelerinin nem ile birlikte yayılması ve burun gerisinde koku alanı olarak tanımlanan bölgeye ulaşarak ilgili nörolojik aksiyonu hayata geçirme koku algılama sürecini tamamlamaktadır. Koku duyusu anne karnındaki bebeğin gelişen ilk duyu sistemi olduğu da bilinmektedir. Ancak bazı durumlarda koku alma bozukluğu problemi yaşanabilmektedir.

Koku Alma Bozukluğu Nedir?

Koku alma bozukluğu birden fazla nedenle açığa çıkabilen bir problemdir. Bu nedenle aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir;

• Burun tıkanıklığı
• Burun içerisinde hava akışını engelleyen; burun eti büyümesi, nazal polipler, alerjik rinit, sinüslerdeki anatomik bozukluklardır. Aynı zamanda burundaki septum deviasyonu ve burun eğriliği problemleri de koku alma bozukluğuna neden olmaktadır. 
• Nörolojik problemler 
• Diyabet ya da tiroit hormon bozuklukları gibi endokrinolojik problemler

Koku moleküllerinin koku alanına ulaşmasına engel olan faktörlerin ilaçla ya da cerrahi yöntemler ile tedavi edilmesi durumunda koku alma bozukluğu da ortadan kalkacaktır. 

Anosmi (koku körlüğü) yaşayan hastalar genellikle aniden koku alma bozukluğu yaşamaktadır. Üst solunum yolu enfeksiyonu ya da travmatik olaylara maruz kalınması durumunda açığa çıkan koku alma bozuklukları ani koku kaybına neden olmaktadır. Bu durum koku alanında bulunan hücrelerin ve mukozal yapının deformasyona uğradığını ya da travma sonucunda şekil bozukluğu yaşandığını işaret etmektedir. 

Koku Alma Bozukluğu Tanısı

Koku alma bozukluğu tedavi planlaması öncesinde koku alma bozukluğuna neden olan faktörlerin net bir şekilde belirlenmesi ve teşhis edilmesi gerekmektedir. Bu noktada koku alma bozukluğu ile doktora başvuran hastalarda sağlık öyküsü değerlendirilmekte, fizik muayene gerçekleştirilmekte, koku alanı endoskopisi uygulanmakta ve koku testleri gerçekleştirilmektedir. 

Uygulanan bu tanı yöntemleri ile koku alanında herhangi bir şekil bozukluğu olup olmadığı, koku hücrelerinin sağlıklı olup olmadığı ya da koku alanında yapışıklık bulunup bulunmadığı değerlendirilmektedir. Burnun çatı kısmında burundan 7 santimetre gerisinde bulunan koku alanında açığa çıkan bu problemlerin giderilebilmesi için alanında tecrübeli kulak burun boğaz uzmanları tarafından nitelikli tedavi planlaması yapılmaktadır. 

Koku alanında yaşanan problemlerin giderilmesi sonucunda koku alma bozukluğu tedavi edilmektedir. Öyle ki koku hücreleri kendini yenileyebilme özelliğine sahiptir. 

Koku Alma Bozukluğu Hangi Problemlere Yol Açar? 

Koku alma bozukluğu salt bir duyunun kaybı olarak tanımlanmamalıdır. Bu hastalığın neden olduğu yaşam kalitesini düşüren pek çok problem açığa çıkabilmektedir. 

• Yemek yemekten keyif alamamanın sonucunda çeşitli yeme bozuklukları açığa çıkabilmektedir.
• Gıda zehirlenmeleri
• Zararlı gaz ve sigara kokularının fark edilememesi
• Depresyon
• Yaşama süresinin kısalması
• Günlük yaşamda ve iş hayatında çeşitli problemler

Koku Alma Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Koku alma bozukluğu günümüzde farklı yöntemler ile tedavi edilebilmektedir. Tedavi planlaması; koku alma bozukluğuna neden olan faktörlerin değerlendirilmesi sonucunda yapılmaktadır. 

Koku alma bozukluğunun nedeni burun tıkanıklığı ise kortizon içeren burun açıcı spreylerin kullanımı, alerjik problemlerin tedavisi amacı ile çeşitli antibiyotikler kullanılabilmektedir. Aynı zamanda A, B vitaminlerinin ve Çinko elementinin koku duyusu için önemli olduğu tespit edilmiştir ve tedavi yöntemlerinde bu maddeler de kullanılabilmektedir. 

Tıp her daim kendini yenileyen bir alandır. Özellikle son yıllarda teknolojide gelişmeler ve bilimsel çalışmalardaki zenginlik birçok hastalığın tanı ve tedavisinde farklı yöntemler uygulanabilmesini sağlamakla kalmamış; bu yöntemlerin güvenilir, kalıcı ve başarıya ulaşan nitelikte olduğunu da açığa çıkarmıştır. Koku alma bozukluğu probleminin tedavisi son yıllara kadar çözüm yolu aranmakta idi. Ancak son yıllarda geliştirilen tanı ve tedavi yöntemler ile doğumsal koku alma bozukluklarının tedavisinde dahi önemli gelişmeler yaşanmıştır. 

Koku alma bozukluğunun tedavi planlaması öncesinde çeşitli koku testleri ve tetkikler uygulanmaktadır. Böylece koku alma bozukluğunun nedenleri de kesin olarak belirlenmekte ve bu sayede çok daha nitelikli bir tedavi süreci yaşanmaktadır. 

Son yıllarda koku ile ilgili pek çok araştırma yapılmaktadır. Tedavi süreci ve sonrasında hastanın; kimyasal madde içeren ürünlerden uzaklaşması, sigara kullanmaması, ev ve çalışma ortamındaki havanın temiz ve nem dengesinin sağlanmış olmasına dikkat etmesi önerilmektedir. Aynı zamanda burun içerisindeki diğer problemler de koku alma bozukluğuna neden olabilmektedir. Bu nedenle özellikle üst solunum yolu enfeksiyonu, alerjik rinit ve sinüzit gibi problemlerin de mutlaka ertelenmeden tedavi edilmesi ve bu problemlere karşı gerekli önlemlerin alınması tavsiye edilmektedir. 

Koku alma bozukluğuna karşı alınacak önlemlerden biri de burun içerisinde uygulanacak sinüzit, burun eğriliği, deviasyon ya da burun estetiği ameliyatlarında doktor seçiminin alanında uzman ve tecrübeli uzamanlar arasından gerçekleştirilmesi gerekmektedir.